SENAA ODAA BULTUM
Odaa Bultum bakka seenaa fi aadaa Oromoo keessatti sadarkaa olaanaa qabdu keessaa tokko dha. Odaan kun naannoo Harargee Lixaa, Oromiyaa keessatti argamti. Maqaan “Odaa Bultum” jedhu, bakka sirna Gadaa Oromoo keessatti bakka murtee fi marii itti geggeeffamu ture, maqaa mukaa odaa (muka bal’aa fi babal’ataa) waliin wal qabatee dhufe.
Odaan bakka murtee, marii, seera tumaa fi bulchiinsa sirna Gadaa ta’uun beekkama. Sirna Gadaa Oromoo keessatti odaan bakka qulqulluu fi kabajamaa dha. Oromoo Bultumis, akkasuma warra naannoo sanaa, odaa kana jala walitti dhufanii:
Abbaa Gadaa filachu,
Seera tumuu,
Murtii kennuu,
Araara buusuu, fi
Ayyaana aadaa kabajuu turan.
Odaa Bultum fi Sirna Gadaa
Sirna Gadaa Oromoo keessatti odaan bakka murteessaa waan ta’eef, Odaa Bultum bakka gurguddaa keessaa tokko ta’ee ture. Sirna Gadaa keessatti:
Odaan bakka sirna Gadaa qofa utuu hin taane, sirna siyaasaa, seeraa, amantii fi aadaa ittiin bulmaata Oromoos ture.
Odaa Bultum keessatti walgahiiwwan Abbootii Gadaa geggeeffamaa turan.
Oromoo Tuulama, Maccaa, fi Bultum walitti dhufanii dhimmoota ummataa irratti mari’achuu fi murtee kennu turan.
Bakka Odaa Bultum keessaa dalagaa geggeeffamaa turan:
- Filannoon Abbaa Gadaa: Namoonni sadarkaa Gadaa itti seenan yeroo odaa kana jala walgahan filatamu.
- Araara fi Nagaa buusuu: Namoonni wal waraanaa turan ykn wal dhaban odaa jala araaramu.
- Seera Tumuu fi Labsuu: Odaan bakka seerri Oromoo itti tumamuu fi itti labsamu ture.
- Ayyaana Gadaa fi Irreechaa geggeessuu: Ayyaanni akka Irreechaa fi ayyaana Gadaa odaa kana jalatti kabajamaa turan.
Odaa Bultum bakka walitti dhufeenya fi tokkummaa Oromoo calaqqisiisutti
Odaa Bultum bakka Oromoo bal’aan walitti dhufanii, marii godhanii, murtoo tokkummaa fi araaraa irra gahan ta’ee ture. Akkasumas, dhaloonni sirna Gadaa hubachuuf, aadaa fi seenaa isaanii barachuu fi eeguuf bakka barnoota, gorsa, fi seeraa godhatu ture.
Odaa Bultum har’a
Ammaan tana keessa garuu, sirni Gadaa yeroo ammaa akka durii hin hojjatamne ta’us, bakka Odaa Bultum akka seenaa fi aadaan itti yaadatamu fi eebbifamu jira. Qorattoonni fi barsiisotni seenaa Oromoo gara Odaa Bultum deemanii seenaa, aadaa fi safuu Oromoo qoratu.
Gabaabumatti
Odaa Bultum:
Bakka seera, siyaasaa fi amantaa Oromoo ta’ee tajaajile.
Bakka walitti dhufeenya fi tokkummaa Oromoo calaqqisiise.
Bakka ayyaanota aadaa Oromoo itti kabajamaa turan.
Bakka sirna Gadaa itti hojjatamaa ture keessaa isa beekamaa fi seena-qabeessa dha.
